Epilepsiler tekrarlayan nöbetlerle seyreden hastalıklardır. Sara ve epilepsi eş anlamlıdır. Hastada tekrarlayan nöbetler gözlenmişse sadece klinik bilgilerle tanı konulabilir.

Epilepsi (sara) tek bir hastalık değildir. Çok çeşitleri tanımlanmıştır. Nöbetlerin başlangıç yaşı ve nöbet tarifine göre bu epilepsi tiplerinden hangisinin olduğuna karar verilir. Nöbetler bazen irkilme, dalma, şuur bulanıklığı gibi hafif olabilir. Daha tipik olarak olarak nöbette tam şuur kaybı, kasılmalar, çene kilitlenmesi, gözlerde bir noktaya dikilme görülür.

Epilepsilerin sebepleri de çeşitlidir. Bazıları beyin hasarlarının sonucu (doğum, felç veya travma sonrası), bazıları tümör veya damar yumağı gibi yapısal sorunlardan, çoğunluğu ise genetik (“bünyesel”) sebeplerdendir.

Epilepsi (Sara) tanısı nasıl konulur?

Ailenin nöbete dair gözlemleri en önemli tanı aracıdır. İyi tarif edilen ve tekrarlayan nöbetler bir uzmanın sara tanısı koyması için yeterlidir. EEG, beyindeki epileptiform biyoelektrik dalgaları göstererek tanıda yardımcı olabilir. Görüntüleme (MRI, BT) ve kan tetkikleri sebepleri araştırmak için gereklidir, tanı koydurucu spesifik testler değildir.

Epilepsi (Sara) iyileşir mi?

Nöbetlerin tekrarlarının ilaçla kontrol edilmesiyle, epilepsinin geçtiği gözlenmiştir. Birçok çocukta hayat boyu tedavi gerekmez, ama tedavi birkaç sene sürebilir. Nöbetlerin tekrarlaması tedavi süresini uzatır. Bazı sara çeşitleri ergenliğe doğru kendiliğinden iyileşir.

Epilepsi (Sara) tanılı çocuklarda nelere dikkat edilmeli?

Çoğu sara tanılı çocuklar, okul ve ev ortamında normal yaşantılarını sürdürebilirler. Özel korumacı bir yaklaşım gereksiz, hatta yanlıştır.

Korkuların, stresin ve yorgunluğun nöbetlere yol açtığı genelde doğru değildir. Ancak uykusuzluk nöbetleri kolaylaştırabilir. Nöbetlerin uykudayken olup duyulmaması pek olası değildir. Çok kaygılanılıyorsa odadan odaya ses aktarım sistemi ile tedbir alınabilir. Çocukla beraber yatmaya başlamak psikolojik gelişimi ve düzgün bir uykuyku olumsuz etkileyebilir.

Ekranlara ve parlak ışıklara maruz kalmak tüm epilepsiler içinde %5'lik bir grupta nöbetleri tetikleyebilir. Bu da EEG testinde kolay saptanır. Dolayısıyla genel bir yasak gerekli değildir.

Yiyeceklerin veya bazı içeceklerin olumsuz etkisi bilimsel olarak gösterilmemiştir ve genel bir kısıtlama gerekmez.

Bazı grip ilaçları, antihistaminik ve psikiyatrik ilaçlar nöbet eşiğini düşürerek nadiren nöbetlerin tekrarlamasına yol açabilir. Bunlar reçete edilirken epilepsi tanısı belirtilmelidir.

Epilepsi (Sara) özürlülük ve engellilik sebebi midir?

Sara, halk arasında korkutucu veya tedavisiz bir tanı olarak kabul edilir. Halbuki, özellikle çocuklarda tedaviye iyi yanıt verir. Zeka ve öğrenme sorunları ufak bir grup hastada görülür. Çoğu çocuk normal okul yaşantısını sürdürebilir. Tedavinin aksatılmaması, ilaçların ihmal edilmemesi önemlidir.

Havale veya sara kavramlarından korkmak yerine bu konudaki bilgisizliği ve yanlış inanışları gidermek önemlidir. Bunun için yakın aile fertleri, çocuğun kendisi ve okulda sorumlu öğretmenler bilgilendirilmelidir.

Epilepsi (Sara) hastalığında ani ölüm olur mu?

Epilepsi (Sara) tanılı hastalarda ani ölüm çok nadir de olsa bildirilmiştir. Bu hastalar genelde tedaviye uyum gösterememiş veya dirençli olgulardır. Çoğu ölümün nöbet dolayısıyla mı yoksa kalple ilgili bir sebepten olduğu da netleştirilemez. Bazı kardiak ritim sorunları nöbete veya şuur kaybına yol açarak tanıda karışıklık yaratır. 

Düzenleme: Ağustos 2025